Översicht un egen
Vörstellen vun sik

In Düütschland sünd veer anerkennte autochthone (dat is ooltgreeksch un heet „de hier al jümmers tohuus weren“),
natschonale Minnerheiten un Volksgruppen tohuus:

De däänsche
Minderheit

De düütschen
Sinti un Roma

De Sorben
in de Lausitz

Se kriegt in Düütschland dörch den Bund un en Reeg anner Länner en besünnern Schutz un warrt passlich föddert.

In Düütschland warrt de Spraken vun de veer natschonalen Minnerheiten schützt: Däänsch, Noord- un Saterfreesch, Böver- un Neddersorbsch un dat Romanes vun de Sinti un Roma. Mööglich maakt dat de Europääsche Charta vun de Regional- oder Minnerheitenspraken. De Charta schützt ok de Regionalspraak Nedderdüütsch (Plattdüütsch). De Plattsnackers höört nich to en natschonale Minnerheit dorto, man liekers is Nedderdüütsch as Regionalspraak anerkennt. Jeedeen kann in Düütschland för sik sülvst fastleggen: Höört he to en Minnerheit/Volksgrupp dorto oder nich. Wi köönt blots över’n Duum seggen, wo veel Lüüd to en Grupp dorto höört. Dorachter stickt op de een Siet, dat Minnerheiten in’n Natschonalsotschalismus verfolgt worrn sünd. Op de anner Siet speelt dat Völkerrecht hier en Rull.

Dat Rahmenübereinkommen zum Schutz nationaler Minderheiten leggt fast, dat jede Minsch för sik fastleggen kann, wat he to en Minnerheit dorto höört oder nich. Dat Rahmenübereinkommen zum Schutz nationaler Minderheiten leggt fast, dat jede Minsch för sik fastleggen kann, wat he to en Minnerheit dorto höört oder nich. De Staat dörv dat nich ünnersöken un dörv dor nix gegen seggen.

Woans wi uns seht

Wat is en autochthone natschonale Minnerheit/Volksgrupp?

De autochthonen natschonalen Minnerheiten/Volksgruppen hebbt sik vör den histoorschen Achtergrund in Europa entwickelt, to’n Bispill, wenn en Grenz fastleggt worrn is. Denn höört dor ok Völker in Europa mit to, de nienich en egen Staat grünnt hebbt un de in dat Flach vun en anner Staat as Minnerheit tohuus sünd.

Denn höört dor ok Völker in Europa mit to, de nienich en egen Staat grünnt hebbt un de in dat Flach vun en anner Staat as Minnerheit tohuus sünd. De Charta vun de autochthonen natschonalen Minnerheiten/Volksgruppen in Europa vun de FUEN – Föderalistische Union vun Europääsche Volksgruppen, de Dackorganisatschoon vun de Minnerheiten in Europa, leggt dat so fast:
En autochthone natschonale Minnerheit/Volksgrupp is en Grupp, 

  • de in dat Flach vun en Staat tosamen oder verdeelt tohuus is.
  • to de weniger Minschen tohöört as to de anner Bewahners vun den Staat.
  • de ehr Lüüd Börgers vun düssen Staat sünd.
  • de ehr Lüüd al siet Generatschonen in de Gegend tohuus sünd.
  • bi den een rutkennen kann: De ehr Lüüd sünd anners as de anner Börgerslüüd in den Staat – ethnisch, vun de Spraak un vun de Kultur her. Un se wüllt ok, dat dat so blifft.

Man maakt en Ünnerscheed twüschen autochthone natschonale Minnerheiten un Volksgruppen un Lüüd, de towannert sünd, man nich traditschonell in Düütschland leven doot (düssen nöömt man ok allochthone/niege Minnerheiten).

Dat sorbsche Volk leevt in de Oberlausitz (Friestaat Sassen) as Böversorben un in de Nedderlausitz (Land Brannenborg) as Neddersorben/Wenden. Neven Düütsch snackt se Böver- bzw. Neddersorbsch. Dat gifft noch üm un bi 60.000 Sorben/Wenden. 

De düütschen Sinti un Roma leevt in dat hele Bunnsrebeet. Man taxeert, dat in Düütschland vundaag üm un bi 60.000 düütsche Sinti un 10.000 düütsche Roma leevt. Neven Düütsch snackt se de Minnerheitenspraak Romanes.  

De däänsche Minnerheit leevt in den Noorden vun Schleswig-Holstein langs de Grenz na Däänmark. Üm un bi 50.000 Lüüd vun de däänsche Minnerheit hebbt neven Düütsch as Mudderspraak Däänsch.  

De freesche Volksgrupp in Düütschland leevt an de Westküst vun Sleswig-Holsteen un in den Noordwesten vun Neddersassen un ok in’n Kreis Cloppenborg. Man taxeert, dat 60.000 Minschen sik as Fresen ansehn doot. De Noordfresen sünd in’n Kreis Noordfreesland un op de Insel Helgoland tohuus. Se snackt negen verscheden lokale Mundoorden op dat Festland un op de Inseln. Se snackt negen verscheden lokale Mundoorden op dat Festland un op de Inseln. De Oostfresen leevt in de Landkreisen Auerk, Leer, Freesland un Wittmund, in de kreisfre‘en Städer Emmen un Wilhelmshaben un denn noch in Delen vun de Landkreisen Cuxhaben un Wersermasch Se snackt en oostfreesch Platt. De Saterfresen siedelt in’n Noordwesten vun’n Landkreis Cloppenburg un in de Gemeende Saterland, de is sülvstännig. Noch üm un bi 2.000 Minschen bekennt sik as Saterfresen un snackt Saterfreesch.