Menu
In Düütsklound lieuwje fjauer anärkoande autochtoone
Minderhaiden (fon dät ooldgriekenske Woud “woont hier al siet oolde Tieden”), natsionoale Minderhaiden/Foulkstrupele
Do kriege in Düütsklound truch dän Buund un do Loundere aan bisunner Sküül un aan Stöän foar älk sien Oart.
Ap ju Gruundloage fon ju Europäiske Charta fon do Regionoal- un Minderhaidensproaken wäide in Düütsklound do Sproaken fon do fjauer natsionoale Minderhaiden (Däänsk, Noud- un Seelterfräisk, Bupper- un Nedersorbisk as uk dät Romanes fon do Sinti un Roma) stöänt. Uk ju Regionoalsproake Nederdüütsk (Plattdüütsk) kricht Sküül truch ju Charta. Do, do plattdüütsk bale, here nit tou een natsionoale Minderhaid. Man Nederdüütsk wät as Regionaolsproake anärkoant.
Dät Bikannen tou ju Minderhaid/dän Foulkstrupel is in Düütsklound fräi. Do Toalen sunt bloot taksiert. Dät lait ap een Kaante deeran, dät do Minderhaiden in ju natsionoalsozialistiske Häärskup ferfoulged wuden sunt un ap uur Kaante uk noch deeran, dät dät foulksgjuchtelk Bitoanken rakt. Dät europäiske Romenuureenkumen tou´n Sküül fon do natsionoale Minderhaiden lait fääst, dät älkuneen persöönlik bislute un entskede kon, of hie tou een Minderhaid touheert. Dät kon die Stoat nit iendrege, kontrullierje of ounfächtje.
Tou do autochtoone, natsionoale Minderhaiden/Foulkstrupele tälle Minderhaiden/Foulkstrupele, do truch do Foulgen fon ju europäiske Historie, truch dät Luken fon Gränsen un uur europäiske Foarfalle äntsteen sunt as uk do Foulkere Europas, do sillärge naan oainen Stoat appe Bene stoalt häbe un ap dät Gebied fon aan Stoat as Minderhaid lieuwje.
Ju Charta fon do autochtoone, natsionoale Minderhaiden/Foulkstrupele in Europa fon ju FUEN – Förderalistiske Union Europäiske Foulkstrupele, ju Dakoranizatsion fon do Minderhaiden in Europa rakt foulgende Definitsion foar:
Unner een autochtoon, natsionoale Minderhaid/Foulkstrupel is een Gemeenskup tou ferstounden,
Autochtoone, natsionoale Minderhaiden/Foulkstrupele wäide unnerskeden fon Ienwoanderer (uk allochtoone/näie Minderhaiden namd), do nit siet oolde Tieden in Düütsklound lieuwje.
Fon dät Sorbiske Foulk lieuwje do Hoogsorben in ju Oberlausitz (in Saksen) un do Läichsorben in ju Läichlausitz (Brandenburg). Leuwenske Düütsk bale jo Hoog- of Läichsorbisk. Et rakt noch ruugwäg 60.000 Sorben.
Do düütske Sinti un Roma lieuwje allerwegense in Düütsklound. Me toankt, dät et noch ruugwäg 60.000 düütske Sinti un 10.000 düütse Roma rakt. Leuwen Düütsk bale jo ju Minderhaidensproake Romanes.
Ju deenske Minderhaid lieuwet in Sleeswiek-Holstein in Nouddüütskland an’t Skeed tou Dänemark. Ruugwäg 50.000 Liede fon ju deenske Minderhaid bale ieuwenske Düütsk hiere Muurtoal Deensk.
Die fräiske Foulkstrupel in Düütsklound lieuwet anne Woaterkaante in’t Wääste fon Sleeswiek-Holstein, in Aastfräislound in Läichsaksen un in n Kring Kloppenburig. Ruugwäg 60.000 Ljude sjo siksäärm as Fräizen. Do Noudfräizen häbe dän Kring Noudfräislound un dät Ailound Helgolound as hiere Heemlound. Appe Ailounde bale ze uurs as appe Waal. Do Aastfräizen lieuwje in Auerk, Lier, Fräislound un Wittmund, in Oamde un Wilhelmshaven un in Dele fon Cuxhaven un ap et Wäzzerkloailound. Jo bale aastfräisk Plat. Do Seelterfräizen woonje in ju Meente Seelterlound in’t Noudwääste fon n Kring Kloppenburig. Ruugwäg 2000 Ljude sjo siksäärm as Seelterfräizen un bale Seeltersk.