Menu
W Němskej su žiwe štyri připóznate awtochtone
(z starogrjekšćiny „starozasydlene“) narodne mjeńšiny a ludowe skupiny:
Jim spožča so w Němskej přez Zwjazk a wjacore kraje wosebity škit a specifiske spěchowanje.
Na zakładźe Europskeje charty regionalnych abo mjeńšinowych rěčow so w Němskej rěče štyrjoch narodnych mjeńšinow (danšćina, sewjero- a saterska frizišćina, hornjo- a delnjoserbšćina kaž tež romowšćina Sintow a Romow) škitaja. Tohorunja regionalna rěč delnjoněmčina (platt) je přez chartu škitana. Rěčnicy delnjoněmčiny njepřisłušeja žanej narodnej mjeńšinje: Delnjoněmčina pak so jako regionalna rěč připóznawa.
Wuznaće k mjeńšinje/ludowej skupinje je w Němskej swobodne. Podaća ličbow złožuja so jeničce na trochowanja. To zaleži na jednej stronje na přesćěhanju mjeńšinow za čas nacionalsocialistiskeho namócneho knjejstwa, na druhim boku wuchadźa narodoprawniskich wobmyslenjow. Ramikowe dojednanje za škit narodnych mjeńšinow Europskeje rady postaja, zo je přisłušnosć k narodnej mjeńšinje wosobinski rozsud kóždeho jednotliwca, kotraž so wot stata njeregistruje, njepřepruwuje abo njewotprěwa.
K awtochtonym narodnym mjeńšinam/ludowym skupinam liča přez wuskutki europskich stawiznow, přez hranične změny abo přez druhe historiske podawki nastate narodne mjeńšiny/ludowe skupiny kaž tež ludy Europy, kiž njejsu ženje swójski stat załožili a kotrež su na teritoriju jednoho stata jako mjeńšiny žiwe.
Charta awtochtonych narodnych mjeńšinow/ludowych skupin w Europje FUEN – Federalististiskeje unije europskich narodnych skupin, třěšneje organizacije mjeńšinow w Europje, podawa sćěhowacu definiciju:
Pod awtochtonej narodnej mjeńšinu/ludowej skupinu ma so zrozumić zhromadźenstwo,
Awtochtone narodne mjeńšiny/ludowe skupiny rozeznawaja so tež wot připućowanych (tež alochtone/nowe mjeńšiny mjenowane), kotrež njejsu tradicionelnje w Němskej žiwi.
Serbski lud bydli w Hornjej Łužicy (swobodny stat Sakska) jako Horni Serbja a w Delnjej Łužicy (kraj Braniborska) jako Delni Serbja. Nimo Němčiny rěča woni hornjoserbšćinu a delnjoserbšćinu. Trochuje so zo je hišće něhdźe 60 000 Serbow.
Němscy Sinti a Roma bydla w cyłym teritoriju Zwjazkoweje republiki. Po trochowanjach bydla w Němskej dźensa hišće něhdźe 60.000 němskich Sintow a 10.000 němskich Romow. Nimo Němčiny wužiwaja woni mjeńšinowu rěč Romanes.
Danska mjeńšina bydli w sewjernej Schleswigsko-Holsteinskej podłu hranicy k Danskej. Něhdźe 50.000 přisłušnikow danskeje mjeńšiny rěča nimi Němčiny jich maćernu rěč Danšćinu.
Friziska ludowa skupina w Němskej bydli při schleswigsko-holsteinskim zapadnym brjoze a w sewjernym dźělu Delnjeje Sakskeje kaž tež we wokrjesu Cloppenburg. Trochowani 60.000 ludźi wuznawaja so po sebjezrozumjenju jako Frizojo. Sewjerni Frizojo su we wokrjesu Sewjerna Friziska a na kupje Helgoland doma. Woni rěča w dźewjeć wšelakich lokalnych narěčach na krutym kraju a na kupach. Wuchodni Frizojo bydla we wokrjesach Aurich, Leer, Friesland a Wittmund, w bjezwokrjesnych městach Emden a Wilhelmshaven kaž tež w dźělach wokrjesow Cuxhaven a Wesermarsch. Woni rěča wuchodofriziski plat. Saterscy Frizojo sydla w sewjerozapadźe wokrjesa Cloppenburg a w samostatnej gmejnje Saterland. Hišće něhdźe 2 000 ludźi wuznawaja so jako Saterscy Frizojo a rěča saterfrizisce.